Loa woofer, loa mid-range và loa tweeter và loa full range - Chúng là gì?

Thứ Tue,
05/05/2020
Đăng bởi Lại Tiến Đoàn

Bài viết liên quan

Trong một loa nhiều đường tiếng thì sẽ có sự phân chia ra loa trầm cho dải bass, loa trung cho trung âm và loa tweeter đánh cho dải treble, các loa này sẽ liên kết và được phân chia nhiệm vụ với nhau bằng mạch phân tần (crossover, Xover) để quy định và giới hạn ngưỡng tần số hoạt động của các loa. Bên cạnh đó cũng có loại loa full range mà người ta hay gọi là loa toàn dải. Trong bài này mình sẽ nói về tổng quan về chúng.



tinhte_diatone_ds_2000.jpg



Loa là thiết bị truyền dẫn dòng điện với khả năng chuyển đổi tín hiệu điện thành âm thanh có thể nghe được. Kiểu loa thông dụng nhất hiện nay là loa dynamic được phát triển từ năm 1920, sở hữu phương thức hoạt động sử dụng từ trường để làm dao động màng diaphragm với tốc độ cực nhanh và tạo ra sóng âm đi đến tai người nghe.

Màng diaphragm này thường được cấu tạo bằng vải lụa, nhựa mềm hay giấy và có hình chóp, tuy nhiên nhiều hãng loa hiện nay đã phát triển thêm các thiết kế mới lạ và độc đáo hơn. Từng loại loa cũng được phân nhóm theo dải âm mà nó có thể đánh, được tính bằng đơn vị Hz. Một số mẫu loa được đặt vào nhóm full-range vì chúng có thể tái tạo tất cả những tần số được truyền tải đến. Điểm trừ của những chiếc loa full-range là chất âm của chúng sẽ phụ thuộc và kích thước loa, vật liệu màng và phẩm chất nam châm phải cực tốt, do đó các mẫu loa full-range có kích thước nhỏ thường thiếu bass, trong khi đó kích thước quá lớn thì lại làm ảnh hưởng đến các dải âm cao do chúng thường có chuyển động khối quá cao nên không rung nhanh được.

Khác với loa full-range, những mẫu loa còn lại được phân bố vào từng "hạng mục" khác nhau tùy theo dải âm mà nó chơi được. Loa woofer được dùng để chơi dải thấp, loa mid-range dùng cho dải mid và loa tweeter dùng để chơi các dải âm cao nhất. Khi đặt cả 3 củ loa woofer, mid-range và tweeter vào 1 thùng loa, bạn sẽ có được chất âm đầy đủ và có độ chi tiết cao, hơn hẳn những chiếc loa full-range vừa được đề cập bên trên.

Loa woofer

Woofer "chuyên trị" các dải tần số thấp cho hệ thống âm thanh của bạn. Chúng có nhiều loại khác nhau tùy theo từng nhu cầu sử dụng mà bạn đòi hỏi, đa dạng ở cả thiết kế lẫn hiệu năng làm việc.



tinhte_eminece_impero_18a_woofer_speakers.jpg

Đây là loa Impero 18A của Eminence chuyên cho dải trầm với đường kính tới 45cm, mình cũng khá khoái cặp này để làm woofer cho dự án hi-end open baffle. 


Woofer tiêu chuẩn: Loại này cung cấp dải tần hoạt động trong khoảng 20 Hz ~ 2 kHz, cho tiếng bass mạnh và trực diện đến người nghe. Kiểu woofer này thường có mặt trong các hệ thống loa từ đại trà đến hi-end, đi kèm cùng tweeter (trong hệ thống loa 2-way) hay cả mid-range và tweeter (trong hệ thống loa 3-way).

Subwoofer: Subwoofer chỉ có khả năng làm việc trong dải tần dưới 200 Hz. Chúng được cấu tạo từ 1 hay nhiều woofer đặt chung trong 1 thùng loa bằng gỗ. Tai người tuy chỉ có thể nghe được tần số thấp nhất là 12 Hz nhưng vẫn có thể "cảm nhận" được các tần số thấp hơn nữa mà loa subwoofer đánh ra, điều này khiến chiếc loa subwoofer trở thành thành phần không thể thiếu trong 1 hệ thống âm thanh dù là tầm trung hay cao cấp. Chiếc subwoofer trong đa số trường hợp đều được đặt trong 1 không gian của riêng nó và cung cấp tiếng bass cực sâu mà kiểu woofer tiêu chuẩn không có được.



tinhte_scanspeak_midwoofer.jpg



Midwoofer: Midwoofer được phân nhóm "ở giữa" woofer và loa mid-range, chúng sẽ vừa khai thác dải trầm và trung âm trầm luôn, sở hữu khả năng chơi dải tần 200 Hz ~ 5 kHz. Tuy nhiên thường các loa midwoofer thường hoạt động tốt nhất trong tầm 200Hz - 1.5kHz, chất lượng trung âm của midwoofer lại bắt đầu giảm đi rõ rệt khi tần số vượt sang các dải tần còn lại.
 

tinhte_eminece_15a.jpg
Eminence 15A trong 1 cặp loa ván hở, do Eminence 15a có thể cắt tần hơi cao nên tận dụng làm trung trầm vẫn khá tốt. Thường thì dân DIY sẽ dùng 15A cắt ở 300Hz đổ lại đánh kèm 1 cặp full range để có hiệu quả tốt. 

Nhìn chung trong các hệ thống âm thanh đại trà, anh em sẽ dễ dàng nhận ra sự hiện diện của chiếc woofer tiêu chuẩn hay có thể có thêm chiếc subwoofer, riêng subwoofer mình sẽ có một bài để nói chuyện về tác dụng tích cực của nó, phương án đặt để, dò tìm vị trí làm sao cho tiếng bass tốt nhất.

Loa mid-range

tinhte_mark_alpair_7.jpg

Mark Alpair 7 là một cặp loa full range nhưng không lợi dải trầm, tuy nhiên trung âm của nó khá tuyến tính, tiếng tốt, giá bình dân nên nhiều hãng và tay chơi DIY vẫn thích dùng em này làm loa trung âm trong hệ thống loa 2, 3 đường tiếng

 


Loa mid-range làm việc ở dải trung âm trong khoảng 500 Hz ~ 4 kHz. Đây là dải âm quan trọng nhất do tai chúng ta nghe được hầu hết âm thanh phát ra, trong đó bao gồm tiếng hát và tiếng các nhạc cụ. Tai người cũng rất nhạy trong khoảng âm này nên các loa mid-range đòi hỏi phải có chất lượng âm thanh tốt nhất có thể. Tuy nhiên cũng cần lưu ý rằng loa mid-range không thể tái tạo được các dải âm quá trầm hay quá cao, do đó nếu thiếu đi loa woofer hay tweetter thì chất âm của loa mid-range sẽ khá nhạt nhẽo. Loa mid-range chắc chắn sẽ có mặt trong hệ thống loa đi chung với woofer và tweeter, và cũng thường được đặt ở vị trí loa trung tâm của các hệ thống âm thanh surround. Ngoài ra, người ta vẫn hay dùng các củ loa toàn dải (fullrange) phẩm chất cao để làm loa trung âm.

Loa tweeter



tinhte_ribbon_tweeter_speakers.jpg

Một loa ribbon tweeter phẩm chất cao của RAAL, giá của cặp này chừng 1200$ và người dùng phải có kinh nghiệm để xử lý phân tần của em nó. Thường thì nó xuất hiện trong các mẫu loa hi-end


Loa tweeter chịu trách nhiệm tái tạo dải âm từ 2 kHz ~ 20 kHz, tuy vậy 1 số mẫu tweeter cao cấp sở hữu khả năng chơi tới dải tần 100 kHz. Loa tweeter thường có nhiều dạng, từ kèn (horn), mành (ribbon) cho tới màng lụa dệt uốn cong (dome). Đây là một trong những loa tiêu tốn rất nhiều công sức và tiền của các các hãng vì loa treble đóng vai trò tạo không gian cho bản nhạc, cung cấp âm trường sâu và rộng, tạo không khí "live".



tinhte_fostex_t90a_tweeter_speakers.jpg

Fostex T90A - một loa super tweeter chuyên "cứu" các loa có tiếng tối đui mù như Tannoy, khá được ưa chuộng trong giới audiophile vì chất tiếng leng keng, trong sáng của nó.

Loa Full-range (toàn dải)


tinhte_zu_audio_druid_mk5.jpg

Zu Druid mkV - cặp loa toàn dải bổ sung super tweeter của Radian. Đây là cặp loa mình cực kỳ cực kỳ yêu thích và là cặp loa mình dùng để nghe chính hàng ngày. 


Nhiều chiếc loa sử dụng các driver riêng như woofer hay tweeter để làm việc ở từng dải tần số khác nhau, mang đến cho người nghe chất tiếng chi tiết và đầy đủ nhất nhờ vào sự kết hợp giữa những driver hoạt động trong từng dải âm. Loa full-range khác biệt ở chỗ nó chỉ sử dụng duy nhất 1 driver để đánh toàn dải từ thấp đến cao mà không cần đến thiết lập crossover như ở những chiếc loa nhiều driver, do đó chúng dễ làm lộ bản chất của các thiết bị đứng trước như amplifier hay DAC. Để có được một cặp loa toàn dải tốt cần tập hợp rất nhiều thứ, màng loa phải có chất liệu ưu việt, bền bỉ, nam châm phải có lực từ mạnh, khỏe để tạo ra xung lực cũng cho dải trầm không bị thiếu hụt.



tinhte_diatone_p610.jpg

Diatone P610MA - phiên bản kỷ niệm 50, sản xuất năm 1991
Đây là dòng loa được NHK sử dụng làm loa tham chiếu trong phòng thu của họ suốt một thời gian rất dài. Chất tiếng trong sáng, êm đềm và được săn lùng khá nhiều đến nỗi Trung Quốc phải copy lại. Giá 1 cặp củ loa dùng lướt trên thị trường chừng 500$-650$ 


Năng lượng từ amplifier sẽ truyền trực tiếp tới củ loa, không chạy qua hệ thống cuộn cảm, tụ, trở nên năng lượng được bảo toàn khá tốt nên hầu hết các loa toàn dải đều có độ nhạy cao và rất dễ đánh, là đối tác lý tưởng với các amplifier chạy đèn công suất nhỏ, amplifier dùng đèn càng tốt, chế tác càng tốt, tiếng sẽ càng hay, đó là lý do tại sao các cặp loa toàn dải xịn thường khá đắt, và amplifier đèn single-end công suất bé chừng 5W-20W cũng có giá đắt luôn.

Link gốc: https://tinhte.vn/thread/loa-woofer-loa-mid-range-va-loa-tweeter-va-loa-full-range-chung-la-gi.2908960/

icon

Vận Chuyển Toàn Thế Giới

Gửi hàng toàn Việt Nam và cả đi nước ngoài
icon

Hậu Mãi Tốt

Đổi trả hàng hóa nhanh chóng và dễ dàng
icon

Tiết kiệm thời gian

Thông tin minh bạch, rõ ràng trên website
icon

Tư vấn trực tiếp

Gọi thẳng cho chủ cửa hàng để nhận tư vấn tốt nhất
popup

Số lượng:

Tổng tiền: