Tiếng hú (feedback) là gì? Nguyên nhân và cách khắc phục tiếng hú rít ở dàn Karaoke gia đình

Có lẽ tất cả những ai đã từng hát Karaoke đều biết tới 1 vấn đề rất hay xảy ra trong 1 dàn âm thanh gia đình, đó là hiện tượng hú, rít của loa. Hiện tượng này "nổi tiếng" đến nỗi trên thị trường hiện nay, có hàng loạt các sản phẩm được sản xuất ra chỉ để "chống hú", ngoài ra từ micro phone,amply,vang số, thậm chí là cả loa cũng được quảng cáo là .... chống hú ! Vậy tiếng hú là gì? Hãy cùng tìm hiểu nguyên nhân để khắc phục, xử lý tiếng hú rít trong dàn Karaoke nhé.

1. Tiếng hú nghĩa là gì ?

Xuất xứ tiếng hú trong dàn Karaoke là ở thiết bị thu được âm thanh - micro phone. Khi micro được nâng quá một ngưỡng độ nhạy nhất định, nó sẽ "nghe" và thu được âm thanh của chính nó phát ra, âm thanh đó ngay lập tức lại đươc chính micro khuếch đại thêm lần nữa, rồi lại thêm nhiều lần nữa, mỗi lần một lớn hơn cho tới khi đạt peak (đỉnh) công suất của amply / cục đẩy. Quá trình tuần hoàn này gọi là loop feedback. Vì giải tần phát ra không tuyến tính nên chỉ có giải nào vượt trội mới bị feedback, và như thế tất cả mọi giải tần đều có thể bị chi phối cả. Feedback ở tần số cao, nôm na gọi là “rít”, “rét”, thấp hơn ở lo-mid là “um”, và cuối cùng ở bass thì “ụt”, “ùm”. Khi xuất hiện tiếng hú rít, các bạn sẽ không thể hát hay nghe được tiếp, vì âm thanh gây ra là rất chói tai. Điều này còn ảnh hưởng trực tiếp đến các thiết bị như loa và amply nữa. Trong trường hợp xấu, loa của bạn có thể bị hỏng - đây là điều mà không ai mong muốn.

2. Nguyên nhân gây ra tiếng hú ?

Chắc có lẽ các bạn đang tự hỏi "ủa, nguyên nhân gây ra hú là microphone mà?" Đúng - nhưng đó chỉ là nguyên nhân trực tiếp, còn nhiều nguyên nhân gián tiếp gây nên hiện tượng trên, chúng ta hãy cùng đi sâu vào từng nguyên nhân:

Đầu tiên, tất nhiên rồi - là ở chính cái micro.

Microphone dùng cho Karaoke đều phải là loại tốt, thông thoáng, không bị bít hơi. Trên đầu micro sau màng nhún đều có những lỗ thoát hơi. Nếu những lỗ này bị bịt thì chắc chắn sẽ bị feedback, vì âm thanh thu được sẽ bị cộng hưởng dội ngay trong micro. Ngoài ra, các loại micro Karaoke chất lượng quá thấp đều rất dễ gây lên tình trạng hú, do linh kiện không tốt, dẫn tới micro có thể "thu và khuếch đại tất cả những gì nhận được, dù là nhỏ nhất - 1 cách lớn nhất", hoặc "thu được quá ít tín hiệu âm thanh", dẫn tới việc ta phải vặn lớn volume hơn nữa -> tới 1 ngưỡng nào đó, hiện tượng rú rít sẽ xảy ra. Ngoài ra, việc đặt micro ở những nơi dễ bị cộng hưởng như đặt trực tiếp vào loa, đặt ở trước bức tường, đặt ở góc khuất cũng là nguyên nhân gây ra hú.

Tiếp theo, do không gian đặt loa quá hẹp và vận hành với mức âm lượng quá lớn, hoặc ngược lại, không gian quá lớn mà dàn âm thanh lại không đáp ứng đủ công suất. 

Một số khách hàng mua loa công suất rất lớn về sử dụng trong diện tích nhỏ, thiết cự ly cần thiết giữa micro và loa, điều này ngay lập tức gây hú, bởi microphone bắt buộc phải nhận những tín hiệu của chính nó phát ra từ loa. Ngược lại, khi công suất quá nhỏ, chúng ta có xu hướng vặn âm lượng lên cao hơn để thỏa mãn đôi tai, nếu công suất của dàn máy không đủ đáp ứng, tiếng hú sẽ lập tức xảy ra, do microphone và amply lúc này đã bị "mất kiểm soát", thu và phát mọi âm thanh, mọi dải tần.

Do cấu tạo của loa và cách bố trí loa trong phòng không hợp lý.

Xu hướng Karaoke gia đình hiện nay là chuyển qua sử dụng những thiết bị dành cho sân khấu biểu diễn như loa phễu kèn, cục đẩy công suất, micro không dây, bởi những thiết bị trên cho chất lượng âm thanh tốt và mức công suất lớn hơn. Tuy nhiên, do đặc tính của phễu kèn, âm thanh thường tập trung mạnh ở 1 vệt tỏa âm, vì vậy rất dễ gây hú nếu micro sử dụng trong phạm vi của vệt tỏa âm đó. Nếu sử dụng loa chất lượng kém, điều này càng dễ xảy ra.

Ngoài ra, dù sử dụng các dòng loa thông thường dạng nằm hay dùng trong Karaoke gia đình, nhưng cách bố trí loa không hợp lý như : đặt quá thấp dưới đất, quá gần người hát, hướng thẳng vào micro. Hoặc đặt loa dội thẳng vào bức tường nhẵn phía sau, khiến âm thanh bị phản xạ lại, đi trực tiếp vào micro phone.

3. Cách khắc phục tiếng hú.

Bây giờ Revo Shop sẽ chỉ cho các bạn một số cách khắc phục tiếng hú, từ đơn giản cho tới phức tạp, từ rẻ tiền cho tới đắt tiền.

Việc dễ nhất là điều chỉnh lại khoảng cách giữa loa và micro.

Đặt loa cách xa tường 1 khoảng từ 25 - 50cm, treo loa lên cao, hướng loa chụm về phía người ngồi hát 1 góc tam giác, điều này sẽ khiến cự ly giữa micro và loa được thay đổi, dễ dàng điều chỉnh sao cho micro không thu được âm thanh của loa phát ra nữa. Ta có thể điều chỉnh từ từ, cho tới khi ngồi hát ở vị trí quen thuộc mà không bị (hoặc rất ít khi bị) là đạt yêu cầu.

Đối với người hát, không nên cầm micro quá cao, bịt lỗ thông hơi của mic. Cũng không nên cầm micro hướng về phía loa. Nếu phía sau là bức tường nhẵn hoặc tấm kính, tránh để cho micro thu được âm thanh của loa bị dội lại. Nếu có thể hãy kéo rèm hoặc bố trí những đồ vật ở trước bức tường/tấm kính ở đằng sau, điều này làm cho âm thanh từ loa phát ra sẽ không bị dội lại về micro, mà được tỏa ra nhiều góc khác nhau (gọi là "tán âm").

Gỗ tán âm dùng trong phòng nghe nhạc cao cấp

Giảm độ nhạy của micro

Cách này hay được sử dụng nhất trong Karaoke gia đình bởi hiệu quả gần như tức thì, dù không đúng với căn bản âm thanh. Khi găp hiện tượng rít, bạn hãy từ từ giảm âm lượng của micro,để cho micro không thu được những tạp âm nữa. Tiếp đó bạn nâng mức âm lượng tổng (master) của cả dàn máy lên, sao cho công suất lúc sau bằng lúc trước là tạm ổn. Ngoài ra, các dải tần dễ gây hú như dải HI, dải MID cũng có thể giảm bớt xuống.

Thay thế micro loại tốt là cách thứ ba.

Nếu như thay đổi vị trí loa vẫn không cải thiện được vấn đề hú rít thì đây là lúc cần nghĩ tới việc thay thế microphone.

Micro Karaoke đạt chuẩn sẽ phải thu được mọi dải tần tuyến tính để không phải chỉnh sửa âm sắc nhiều. Khi micro thu được đủ tín hiệu, bạn sẽ nhận thấy giọng hát của mình một cách rõ nét nhất tương ứng với công suất của dàn máy, lúc này hiện tượng hú sẽ hiếm khi bị xảy ra. Các micro chất lượng kém thường sẽ chỉ thu và phát được các dải tần cao, thiếu hụt giảm thấp (âm trầm), mà các dải cao này thường gây hú mạnh nhất. Hãy mạnh dạn đầu tư 1 chiếc micro chất lượng khá trở lên để hạn chế tình trạng hú rít.

Cuối cùng đến phần khuếch đại.

Bật dàn máy lên ở mức 40 - 50% âm lượng, nếu như bạn cảm thấy hay, đủ khỏe, thì dàn âm thanh này đã đủ công suất, hiếm khi bi hú, vì micro phone lúc này đã bị khống chế ở độ nhạy rất thấp. Tuy nhiên, nếu thiếu về âm lượng, không đủ nghe thì bạn đã thiếu công suất của ampli và loa rồi, nếu cứ sử dụng tạm bằng cách nâng volume, tới 1 ngưỡng nào đó nhiều quá thì chắc chắn sẽ sẽ bị feedback. Vậy trước hết, bạn cần tăng cường thêm phần công suất và loa tương ứng toàn bộ cho đến khi đủ nghe, dư thì càng tốt.

Các bạn có thể nghĩ nếu vậy thì tốn tiền quá. Nhưng phải hiểu rằng đó là điều kiện cần và đủ để hoàn thiện hệ thống âm thanh của bạn.

-------------------------

Hệ thống âm thanh phải hoàn toàn thông suốt, không bị tắc nghẽn ở chỗ nào cả. Bạn nên để ý kiểm tra từng thiết bị đã sắm, lọt vào 1 thiết bị không chuẩn (như micro đểu, công suất chất lượng kém) là nghẽn ngay. Và thiết bị khác hãng sản xuất với nhau cũng chưa chắc đã phù hợp, nên sử dụng đồng bộ khi có thể.

Hiện nay đã có 1 thiết bị gọi là vang số (mixer), chuyên sử dụng cho Karaoke, rất hiện đại, có đầy đủ các chức năng như một cái máy tính. Thậm chí có thể tự động nhớ tần số hú rít mà cắt ngay tức thì, khỏi phải lo nghĩ, nhưng giá tiền thì cũng tương đối cao, sử dụng cũng khá phức tạp, nhất là đối với những khách hàng phổ thông. Các bạn cứ hoàn thiện hệ thống âm thanh như ở trên, làm sao không cho nó bị feedback là tốt nhất. Tín hiệu chạy trơn tru, bạn không phải nâng âm lượng lên vì tắc nghẽn, micro không có độ nhạy, làm sao mà hú rít được, mà đã không bị thì cần gì phải cắt.

Tội gì mà phải làm giàu cho hãng sản xuất, phải không các bạn ?